„Myślę, czuję i się zachowuję!”. Wykorzystanie kompetencji emocjonalno-społecznych we wspieraniu rozwoju inteligencji dziecka

Zdrowie psychiczne

Codzienne funkcjonowanie dziecka w przedszkolu jest zależne nie tylko od poziomu zaspokojenia potrzeb fizjologicznych czy stopnia pobudzenia emocjonalnego. Podstawą wyznaczającą sposób, w jaki przedszkolak postrzega i interpretuje otaczającą go rzeczywistość, a ostatecznie podejmuje związane z nią aktywności, jest etap rozwoju poznawczego. W związku z tym, że właśnie w tym wieku mały człowiek pozostaje pod jednoczesnym wpływem wyobraźni, istniejących w rzeczywistości rzeczy, realizacji własnych pragnień oraz kontekstu społecznego, niezwykle istotne jest, aby był on stymulowany ku wzmacnianiu złożonych umiejętności intelektualnych. Ich rozwój ma duże znaczenie w radzeniu sobie z odróżnianiem rzeczywistości od fikcji, jak również w braniu pod uwagę znaczenia innych osób w danej sytuacji, co stanowi sedno osiągnięć w tym wieku.

Kilkulatki uczęszczające do przedszkola charakteryzują się stadium nazywanym myśleniem przedoperacyjnym. Poznanie charakterystyki tego etapu nie tylko pomoże w zrozumieniu zachowania dzieci, ale także pozwoli na takie zaplanowanie oddziaływań edukacyjnych i terapeutycznych, aby w możliwie wszechstronny sposób wspierać i kształtować ich rozwój. Postęp ten można uzyskiwać również poprzez aktywności osadzające się w kontekście kompetencji emocjonalno-społecznych.

Inteligencja przedoperacyjna – osiągnięcia

Czas uczęszczania do przedszkola przypada na etap przechodzenia od rozumienia i doświadczania świata jedynie za pomocą zmysłów i obiektów dostępnych tu i teraz, w zasięgu ręki, do pierwszych reprezentacji umysłowych. Te ostatnie stanowią gotowość do przedstawiania jednej rzeczy za pomocą innej, będącej słowem, obrazem, gestem, a nawet zachowaniem. Dzięki takiemu postępowi i rozwijaniu się reprezentacji umysłowych możliwe jest poszerzanie perspektywy poznawczej dziecka, stopniowe branie przez nie pod uwagę pojęć przeszłości i przyszłości, jak również coraz bardziej elastyczne funkcjonowanie w społeczeństwie. 
Symboliczna funkcja myślenia przejawia się w umiejętności mowy, podejmowania zabaw symbolicznych, tworzenia rysunków lub ujmowania faktów w ramach czasowych (kontinuum przeszłość–teraźniejszość–przyszłość). 
W wieku kilku lat dziecko opanowuje rozumienie ważnego niezmiennika, zasady, jaką jest tożsamość jakościowa. Zrozumienie jej oznacza umiejętność pojmowania faktu, że rzeczy nie przestają być „sobą” mimo zmiany wyglądu – przemiana w wyglądzie nie oznacza jakościowego przeobrażenia natury danej osoby lub przedmiotu (np. rozbite i rozmieszane jajko nadal nim pozostaje). Dzięki temu zjawisku pod koniec wieku przedszkolnego dziecko jest mniej podatne na mylące wskazówki percepcyjne. 
Innym osiągnięciem etapu inteligencji przedoperacyjnej jest zrozumienie pojęcia niezmiennika liczby. Dzięki temu dziecko będzie umieć nie tylko odliczać i wykonywać proste działania. Pod koniec wieku przedszkolnego zacznie „odrywać” liczbę od konkretnych obliczeń na przedmiotach i przenosić ją do umysłu (w pełni stanie się to możliwe dopiero w wieku szkolnym). 

Inteligencja przedoperacyjna – trudności i ograniczenia

Dziecko przez potrzebę zrozumienia świata zaczyna podejmować próby organizowania i generalizowania doświadczeń w celu zrozumienia przyczyn obserwowanych zjawisk. W związku z ograniczeniami swojego myślenia każdą zaistniałą sytuację będzie tłumaczyć na podstawie przywoływanych z pamięci doświadczeń, będzie im także przypisywać własne cechy i motywy postępowania. Jego myślenie jest nadal bardziej intuicyjne niż logiczne, nacechowane charakterystykami specyficznymi dla ograniczeń tego etapu rozwoju poznawczego. Są...

Pozostałe 90% treści jest dostępne tylko dla Prenumeratorów.

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI