Kilkulatki uczęszczające do przedszkola charakteryzują się stadium nazywanym myśleniem przedoperacyjnym. Poznanie charakterystyki tego etapu nie tylko pomoże w zrozumieniu zachowania dzieci, ale także pozwoli na takie zaplanowanie oddziaływań edukacyjnych i terapeutycznych, aby w możliwie wszechstronny sposób wspierać i kształtować ich rozwój. Postęp ten można uzyskiwać również poprzez aktywności osadzające się w kontekście kompetencji emocjonalno-społecznych.
Inteligencja przedoperacyjna – osiągnięcia
Czas uczęszczania do przedszkola przypada na etap przechodzenia od rozumienia i doświadczania świata jedynie za pomocą zmysłów i obiektów dostępnych tu i teraz, w zasięgu ręki, do pierwszych reprezentacji umysłowych. Te ostatnie stanowią gotowość do przedstawiania jednej rzeczy za pomocą innej, będącej słowem, obrazem, gestem, a nawet zachowaniem. Dzięki takiemu postępowi i rozwijaniu się reprezentacji umysłowych możliwe jest poszerzanie perspektywy poznawczej dziecka, stopniowe branie przez nie pod uwagę pojęć przeszłości i przyszłości, jak również coraz bardziej elastyczne funkcjonowanie w społeczeństwie.
Symboliczna funkcja myślenia przejawia się w umiejętności mowy, podejmowania zabaw symbolicznych, tworzenia rysunków lub ujmowania faktów w ramach czasowych (kontinuum przeszłość–teraźniejszość–przyszłość).
W wieku kilku lat dziecko opanowuje rozumienie ważnego niezmiennika, zasady, jaką jest tożsamość jakościowa. Zrozumienie jej oznacza umiejętność pojmowania faktu, że rzeczy nie przestają być „sobą” mimo zmiany wyglądu – przemiana w wyglądzie nie oznacza jakościowego przeobrażenia natury danej osoby lub przedmiotu (np. rozbite i rozmieszane jajko nadal nim pozostaje). Dzięki temu zjawisku pod koniec wieku przedszkolnego dziecko jest mniej podatne na mylące wskazówki percepcyjne.
Innym osiągnięciem etapu inteligencji przedoperacyjnej jest zrozumienie pojęcia niezmiennika liczby. Dzięki temu dziecko będzie umieć nie tylko odliczać i wykonywać proste działania. Pod koniec wieku przedszkolnego zacznie „odrywać” liczbę od konkretnych obliczeń na przedmiotach i przenosić ją do umysłu (w pełni stanie się to możliwe dopiero w wieku szkolnym).
Inteligencja przedoperacyjna – trudności i ograniczenia
Dziecko przez potrzebę zrozumienia świata zaczyna podejmować próby organizowania i generalizowania doświadczeń w celu zrozumienia przyczyn obserwowanych zjawisk. W związku z ograniczeniami swojego myślenia każdą zaistniałą sytuację będzie tłumaczyć na podstawie przywoływanych z pamięci doświadczeń, będzie im także przypisywać własne cechy i motywy postępowania. Jego myślenie jest nadal bardziej intuicyjne niż logiczne, nacechowane charakterystykami specyficznymi dla ograniczeń tego etapu rozwoju poznawczego. Są...