Wszystko, co kochamy – osobę, zwierzę czy nawet obiekt – możemy kiedyś stracić, ponieważ strata to zjawisko powszechne. Tracąc to, co kochamy – wskutek rozłąki lub śmierci – doznajemy żałoby: a zatem i żałoba jest powszechnym zjawiskiem. Jednak o ile doświadczenie straty jest powszechne, o tyle reakcje na tę stratę są tak różne i indywidualne, jak odrębni i różni jesteśmy my sami. Każdy przeżywa swoje osobiste, wyjątkowe straty w niepowtarzalny, wyjątkowy sposób. Fakt ten jest paradoksalnie zarówno niepokojący, jak i pocieszający. Jest niepokojący, dlatego że chcemy wiedzieć, na czym stoimy: Czego mogę się spodziewać po żałobie? Kiedy skończą się te uczucia i reakcje? Co jest normalne? Jest on jednak również pocieszający, ponieważ wyjaśnia wielką różnorodność reakcji, których możemy doznać i przypomina nam, że każda strata jest jedyna w swoim rodzaju, podobnie jak jedyne w swoim rodzaju są nasze relacje. Nasze własne reakcje są nie mniej ważne i uzasadnione niż reakcje innych”1.
Dyplomowany doradca w zakresie zdrowia psychicznego oraz specjalista w dziedzinie żałoby dr Kenneth J. Doka w swojej książce Żałoba jest podróżą. Jak zmagać się ze stratą porusza wiele istotnych kwestii związanych z doświadczaniem żałoby, przedstawiając między innymi strategie pomocne w radzeniu sobie z poczuciem straty. To ważne, że dotyka zagadnienia związanego z „żałobą pozbawioną praw” – odczuwaną w wyniku strat niechętnie uznawanych przez społeczeństwo. Autor zalicza do nich na przykład: śmierć byłego współmałżonka, śmierć samobójczą, ciężką chorobę, rozwód, zwolnienie z pracy, niepłodność czy kres przyjaźni. Doświadczony terapeuta pomaga zrozumieć, że nie ma uniwersalnego sposobu radzenia sobie ze stratą, ponieważ związane z nią doświadczenia mają charakter osobisty, niepowtarzalny oraz nieprzewidywalny. Proponuje nowe podejście, odchodząc od przekonania, że żałoba dokonuje się w kolejnych, następujących po sobie etapach. Kenneth J. Doka zwraca również uwagę na inny wymiar doświadczania straty, która nie tylko niesie ze sobą trudne i bolesne przeżycia, ale również otwiera na nowe możliwości.
Książka jest warta uwagi z kilku względów. Po pierwsze – dodaje otuchy i nadziei w doświadczaniu trudnych emocji związanych ze stratą. Po drugie – autor rozprawia się w niej z wieloma mitami utrudniającymi autentyczne przeżycie żałoby, co zagraża zdrowiu i dobrostanowi. Wreszcie pokazuje, jak różne mogą być reakcje w związku z doznawaną żałobą. „Chciałbym zapewnić, że niezależnie od tego, jak reagujemy na żałobę, nasza reakcja jest naturalna i normalna” – przekonuje terapeuta. „Bywa, że płaczemy lub nie płaczemy; czasem czujemy się smutniejsi, czasem smutek jest słabszy. U niektórych żałoba trwa dłużej, u innych – krócej. Trwa tyle, ile ma trwać. Nie ma reguł, które rozstrzygałyby o tym, które z naszych reakcji są normalne, a które nie”. W indywidualnym doświadczaniu straty, rozłąki, przemijania, śmierci nie ma uniwersalnej instrukcji, której stosowanie przyniosłoby ulgę cierpiącej osobie. Aby zrozumieć wewnętrzne przeżycia, każdy musi przejść własną drogę. Pocieszające jest to, że nie musi iść samotnie. To ważne, aby miał podczas tej wędrówki współczujące towarzystwo.
Jedyna w swoim rodzaju strata
Śmierć bliskiej osoby jest wydarzeniem granicznym, wywołującym silne emocje. Dorosłym bardzo trudno rozmawiać z dziećmi na ten temat, choć jest on nieodłącznie związany z życiem. Przedszkolaki są ciekawe świata oraz tego, co się dzieje wokół nich. Stawiają wiele pytań, na które dorośli często nie potrafią odnaleźć odpowiedzi. To bardzo ważne, aby podążać za nimi, szczególnie gdy ich źródłem są trudne doświadczenia oraz przeżycia dziecka związane ze śmiercią bliskiej osoby, stratą, rozłąką, przemijaniem. Gdy dziecko pyta, oczekuje prawdy. Jeśli odkryje kłamstwo, traci zaufanie do dorosłych. Szczere rozmowy, bycie ze osobą w żałobie, wspólne uwalnianie łez, milczenie, akceptacja dla wszystkich e...
Pozostałe 90% treści jest dostępne tylko dla Prenumeratorów.
