Przepisy ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe, powtarzając w tym zakresie regulacje starej ustawy o systemie oświaty, ustalają, że prowadzenie szkoły, przedszkola lub innej placówki oświatowej nie jest działalnością gospodarczą.
Powoduje to często wiele nieporozumień co do statusu takiej osoby jako „organu prowadzącego”, lecz to temat na inne rozważania. Oczywiście, wiele osób fizycznych prowadzących szkoły rejestruje się w CEIDG, bo albo tak jest im wygodniej, albo gminy wprost wymuszają taką rejestrację, chociaż dla celów prowadzenia szkoły czy placówki wystarczający jest wpis do ewidencji placówek oświatowych, prowadzonej przez odpowiedni organ samorządowy, i wpis taki zastępuje rejestrację w CEIDG.
POLECAMY
Naturalnie prowadzenie działalności oświatowej jako zarobkowej powoduje, że podatkowo osoby te są zrównane z indywidualnymi przedsiębiorcami.
Wśród osób prowadzących placówki wiele to nauczycielskie rodziny czy małżeństwa. Często bowiem osoby bliskie, czasem po wielu latach pracy w szkolnictwie publicznym, decydują się na otwieranie własnych szkół i przedszkoli jako źródła rodzinnego utrzymania. W odniesieniu do zagadnienia zatrudniania członków rodziny pojawiają się jednak, oprócz sfery emocjonalnej, pewne realne problemy dotyczące w szczególności samej dopuszczalności takiego zatrudnienia, jego formy, obowiązków podatkowych oraz ubezpieczenia społecznego.
Przepisy a zatrudnianie członka rodziny
Na początek warto wyjaśnić, że przepisy ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy nie zabraniają zawierania umowy o pracę z najbliższymi członkami rodziny. Kodeks posługuje się pojęciami „pracodawcy” oraz „pracownika”, przy czym pracodawcą może być każda osoba, fizyczna, prawna lub jednostka niebędąca osobą prawną. Zatem w świetle Kodeksu pracy pracodawcą mogłaby być zarówno osoba prowadząca szkołę, jak i sama szkoła, chociaż w doktrynie cywilistycznej uznaje się, że szkoły nie są jednostkami organizacyjnymi, określonymi przepisami Kodeksu cywilnego. Takie też jest stanowisko przeważającej części oddziałów ZUS, a także orzecznictwa sądów pracy i ubezpieczeń społecznych, że pracodawcą jest osoba (czy „organ”) prowadząca, a nie poszczególne szkoły lub przedszkola jako jednostki.
Zgodnie z przepisem obecnego art. 10 ustawy Prawo oświatowe do zadań organu prowadzącego należy m.in. zapewnienie warunków działania szkoły oraz obsługi administracyjnej i finansowej, a kompetencje dyrektora szkoły obejmują, zgodnie z art. 68 ust. 5, wykonywanie zadań kierownika zakładu pracy dla zatrudnionych w szkole lub placówce nauczycieli i pracowników niebędących nauczycielami. Ten podział zadań i kompetencji pomiędzy organ prowadzący i dyrektora jest przede wszystkim podyktowany funkcjonowaniem oświaty publicznej, prowadzonej przez samorządy, gdzie wszystkie przedszkola, szkoły i placówki są jednostkami budżetowymi. Takiego wyróżnienia, jak wspomniano wyżej, nie ma w oświacie niesamorządowej.
Podział kompetencji wprowadzony ustawą ma znaczenie praktyczne, gdyż umowy z różnymi zatrudnionymi osobami mogą być zawierane bądź przez dyrektora, bądź przez osobę prowadzącą. W przypadku niepublicznych szkół czy placówek te przepisy mogą być oczywiście odpowiednio modyfikowane, gdyż pracodawcą jest co do zasady osoba prowadząca, która jednakże może upoważnić dyrektora (jeśli sama nim nie jest) do reprezentowania i wykonywania w jej imieniu zadań pracodawcy.
Należy zatem wytłumaczyć, dlaczego przepisy nie zabr...
