Kilka miesięcy temu cała Polska została poruszona tragicznymi losami i śmiercią dziecka – małego Kamilka, zakatowanego przez ojczyma. To dramatyczne zdarzenie wywołało kolejną falę dyskusji o zapobieganiu przemocy w rodzinie oraz skuteczności istniejących regulacji prawnych.
Wraz ze zbliżającym się terminem zakończenia zajęć dydaktycznych dyrektorzy wszystkich szkół i placówek powinni już teraz myśleć o przygotowaniu do podsumowania realizacji nadzoru pedagogicznego w mijającym roku szkolnym, tak aby czas ten maksymalnie wykorzystać, a proces sprawozdawczy był przemyślany i przebiegał bez niespodzianek.
Pomimo tego, że ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela reguluje zasadniczo status prawny nauczycieli oraz pracowników pedagogicznych publicznych placówek systemu oświaty, to znaczną część jej przepisów stosuje się również w przypadku niepublicznych szkół i placówek oświatowych. Warto przyjrzeć się tym regulacjom nieco bliżej.
Coraz częściej w praktyce prowadzenia przedszkoli, ale w pewnym zakresie również szkół, pojawia się problem kwestionowania przez organy dotujące finansowania z dotacji niektórych zajęć. Chodzi przede wszystkim o tak zwane zajęcia dodatkowe, np. rytmika, sport, dodatkowy język, czy umuzykalnienie. Na „celowniku” organów są także aktywności, zwane przez nich często „atrakcjami”, a chodzi o np. wycieczki, wyjścia do teatru czy na wystawę.
Agresja zbrojna na Ukrainę zmieniła obraz świata, Europy i naszą polską rzeczywistość. Jako sąsiedzi pokazaliśmy serce, solidarność. Od pierwszych dni wojny Polacy ruszyli z pomocą tym, którzy walczą o wolność i uchodźcom, którzy trafili do naszego kraju. Pomagamy spontanicznie i systemowo, wprowadzając różne rozwiązania, również w systemie edukacji. Dziś polska szkoła ma nowe oblicze.
W poprzednim wydaniu opisywałem, jak wygląda początek nowego roku budżetowego i jak dobrze go rozpocząć. I znowu, zgodnie z nietracącą nic na aktualności maksymą przypisywaną pewnemu włoskiemu kondotierowi oraz francuskiemu marszałkowi (historia jest tu w sporze), do prowadzenia szkoły, przedszkola czy placówki (u nich – wojny), potrzeba pieniędzy, pieniędzy i jeszcze raz pieniędzy.
Zaczął się kolejny rok budżetowy, a wraz z nim, parafrazując nieco terminologię unijną, nowa perspektywa finansowa. Świat, a także działalność placówek oświatowych, toczy się wokół pieniędzy i nic dziwnego, że sprawy finansowe spędzają sen z powiek wielu osób prowadzących, gdyż zapewnienie stabilnego finansowania jest niezbędne do prawidłowego wykonywania ustawowych zadań. Wśród źródeł finansowania znaczącą rolę grają oczywiście dotacje, ponieważ nie tylko stanowią przeważające przychody, ale przede wszystkim cechują się stabilnością i (względną) stałością.
Podsumowując mijający rok, a przy okazji setne wydanie Forum Placówek Niepublicznych, można tylko powiedzieć, że ten rok jest jak klasyczny film Hitchcocka: zaczyna się od trzęsienia ziemi, a potem napięcie narasta.
Działalność w zasadzie wszystkich placówek oświatowych oparta jest na finansowaniu poprzez dotacje, udzielane z budżetów jednostek samorządowych. Stanowią one znaczne albo nawet przeważające przychody, zapewniając stabilność finansową. Jednakże z faktu, że dotacje pochodzą ze środków publicznych, wynika też, że ich otrzymanie i wydatkowanie podlega szczególnym zasadom.
Przyjęło się, że do zawieszenia zajęć może dojść jedynie z powodu sytuacji epidemiologicznej. Ministerstwo Edukacji i Nauki twierdzi, że brak pieniędzy na ogrzewanie szkół nie jest podstawą do tego, żeby zawiesić zajęcia na podstawie § 18 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach. Ministerstwo twierdzi, że rozporządzenie to obowiązuje od 2003 r. i ostatnio nie zostało znowelizowane, by tworzyć taką możliwość.
Uchwalona przez Sejm Ustawa z 9 czerwca 2022 r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich (dalej zwana ustawą), przynosi dosyć niespodziewanie także nowe obowiązki i uprawnienia dla innych osób niż szeroko rozumiany wymiar sprawiedliwości. Jak zresztą bywa w ostatnim czasie z wieloma aktami prawnymi, ich tytuły nie do końca odpowiadają treści, a ta ustawa reguluje bardziej karanie i w jakimś zakresie resocjalizację niż rzeczywiste wspieranie nieletnich.
Początek nowego roku szkolnego to jak zwykle czas, gdy zaczynają obowiązywać nowe przepisy prawa oświatowego. Tak się bowiem przyjęło, że ustawodawca niejako koreluje wchodzenie w życie nowych regulacji prawnych z początkiem roku szkolnego, co oczywiście ma uzasadnianie, gdy dotyczą one kwestii programowych, pedagogicznych czy organizacyjnych. W przypadku przepisów finansowych lepszym terminem wprowadzenia ich nowelizacji jest początek roku kalendarzowego, gdyż jest on jednocześnie rokiem budżetowym i znacznie łatwiej pracować na budżecie rocznym niż dzielonym jak rok szkolny.
