W art. 8 ust. 1 ustawy Prawo oświatowe określa się, że szkoła (i placówka) może być szkołą publiczną albo niepubliczną. Dalej mówi, że może być ona zakładana i prowadzona przez jednostkę samorządu terytorialnego, inną osobę prawną albo osobę fizyczną i że jednostki samorządu terytorialnego mogą zakładać i prowadzić jedynie szkoły i placówki publiczne. Ta sama ustawa w art. 168 określa, że osoby prawne i osoby fizyczne mogą zakładać szkoły i placówki niepubliczne po uzyskaniu wpisu do ewidencji.
Dopiero teraz, na podstawie powyższych przepisów, można prawidłowo sklasyfikować szkoły ze względu na ich osoby, czyli tzw. organy prowadzące. Zatem szkoły ogólnie dzielimy na publiczne i niepubliczne, a publiczne na te prowadzone przez jednostki samorządu terytorialnego oraz przez inne osoby – prawne i fizyczne. Z kolei szkoły niepubliczne są prowadzone przez osoby fizyczne oraz osoby prawne, ale inne niż jednostki samorządu terytorialnego (JST).
Ten wstęp jest niezbędny do zdefiniowania rodzajów szkół w rozumieniu ich własności, determinowanej przez organy prowadzące. Aby jednak podział nie był zbyt prosty, ustawa dotychczas zawierała dalsze, dodatkowe zapisy w art. 14. Do września 2019 r. system oświaty przewidywał bowiem istnienie oprócz szkół publicznych również szkół niepublicznych z uprawnieniami szkół publicznych oraz szkół niepublicznych bez uprawnień szkół publicznych. Nowelizacja ustawy, obowiązująca od 1 września 2019 r., zlikwidowała jednak ten utrwalony podział, do którego zdążyliśmy się przyzwyczaić.
Dotychczasowy art. 14 ust. 3 przewidywał, że szkoła niepubliczna może uzyskać uprawnienia szkoły publicznej, jeśli spełni wymagane przez ustawę kryteria. Jednocześnie zaś art. 176 określał, że niepublicznej szkole podstawowej i niepublicznej szkole artystycznej realizującej kształcenie ogólne w zakresie szkoły podstawowej przysługują uprawnienia szkoły publicznej z dniem rozpoczęcia działalności.
W związku z powyższym, niepubliczne szkoły podstawowe już od chwili powstania miały uprawnienia szkoły publicznej. Inne szkoły niepubliczne mogły natomiast ubiegać się o uzyskanie takich uprawnień. Takimi szkołami były wszystkie szkoły ponadpodstawowe, w tym także szkoły dla dorosłych.
Szkoły publiczne nieprowadzone przez samorządy
Inne osoby prawne niż samorządy oraz osoby fizyczne mogą także zakładać szkoły będące szkołami publicznymi. Wymaga to uzyskania zezwolenia właś-
ciwego organu jednostki samorządu terytorialnego, której zadaniem jest prowadzenie szkół lub placówek publicznych odpowiednio danego typu lub rodzaju, wydanego po uzyskaniu pozytywnej opinii kuratora oświaty. Zasady te uregulowane są w art. 88 ustawy Prawo oświatowe i w wydanym na podstawie delegacji ustawowej rozporządzeniu wykonawczym Ministra Edukacji Narodowej. Inną możliwością „nabycia” prowadzenia bezpośrednio szkoły publicznej jest jej przekazanie przez samorząd do prowadzenia osobie prawnej lub fizycznej, co ma miejsce w przypadku małych szkół, zagrożonych zlikwidowaniem. Szkoły takie po uzyskaniu zezwolenia lub objęciu przez nowy organ prowadzący zaliczane są do szkół publicznych, prowadzonych przez inne osoby niż JST.
Podstawowe kryteria odróżniające szkoły publiczne i niepubliczne
Jakie są wobec tego różnice pomiędzy szkołami publicznymi, dotychczasowymi szkołami mającymi uprawnienia szkoły publicznej lub bez takich uprawnień, i do czego takie uprawnienia są konieczne? I jak wygląda to obecnie, po zmianach...
Pozostałe 90% treści jest dostępne tylko dla Prenumeratorów.
