Radca prawny w Kancelarii Peter Nielsen & Partners, absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Specjalizuje się w prawie oświatowym, administracyjnym, cywilnym i prawie pracy. Redaktor prowadzący czasopisma „Forum Placówek Niepublicznych” oraz bloga PrawoiEdukacja.pl, autor szeregu artykułów, publikacji i komentarzy w mediach.
Koniec roku zwykle skłania do robienia rachunków – nie tylko sumienia, ale i finansowych. Prowadząc placówkę oświatową, w której głównym lub jedynym źródłem finansowania są dotacje oświatowe, należy porządnie się przygotować do rozliczenia wydatków dotacyjnych. Ponieważ dotacje pochodzą ze środków publicznych, co oznacza, że ich otrzymanie i wydatkowanie podlega szczególnym regulacjom.
O ile same regulacje dwukrotnie zawetowanej ustawy (tzw. Lex Czarnek 1.0 i 2.0) odnosiły się w zasadzie do szkół publicznych, prowadzonych przez samorządy, to ostatnie zmiany prawa, w tym Prawa oświatowego, skupiają się na niepublicznej oświacie, a szczególnie szkołach. Zmian ustaw oświatowych w 2023 r. było tak wiele, że warto je wymienić i omówić, gdyż kształtują one sytuację prawną w bieżącym, niedawno rozpoczętym roku szkolnym.
Kto może się ubiegać o nagrodę z okazji 250-lecia powstania KEN w 2023 r? Czy dyrektor placówki niepublicznej, który realizuje zadania pedagoga specjalnego i nauczyciela może ubiegać się o taką nagrodę? Czy nagroda przysługuje dla nauczycielek przebywających na urlopach rodzicielskich? Proszę o przykładowy wniosek dla placówki niepublicznej? Czy jest wyznaczony termin składania wniosków i do kogo należy go złożyć?
Kilka miesięcy temu cała Polska została poruszona tragicznymi losami i śmiercią dziecka – małego Kamilka, zakatowanego przez ojczyma. To dramatyczne zdarzenie wywołało kolejną falę dyskusji o zapobieganiu przemocy w rodzinie oraz skuteczności istniejących regulacji prawnych.
Coraz częściej w praktyce prowadzenia przedszkoli, ale w pewnym zakresie również szkół, pojawia się problem kwestionowania przez organy dotujące finansowania z dotacji niektórych zajęć. Chodzi przede wszystkim o tak zwane zajęcia dodatkowe, np. rytmika, sport, dodatkowy język, czy umuzykalnienie. Na „celowniku” organów są także aktywności, zwane przez nich często „atrakcjami”, a chodzi o np. wycieczki, wyjścia do teatru czy na wystawę.
W poprzednim wydaniu opisywałem, jak wygląda początek nowego roku budżetowego i jak dobrze go rozpocząć. I znowu, zgodnie z nietracącą nic na aktualności maksymą przypisywaną pewnemu włoskiemu kondotierowi oraz francuskiemu marszałkowi (historia jest tu w sporze), do prowadzenia szkoły, przedszkola czy placówki (u nich – wojny), potrzeba pieniędzy, pieniędzy i jeszcze raz pieniędzy.
Zaczął się kolejny rok budżetowy, a wraz z nim, parafrazując nieco terminologię unijną, nowa perspektywa finansowa. Świat, a także działalność placówek oświatowych, toczy się wokół pieniędzy i nic dziwnego, że sprawy finansowe spędzają sen z powiek wielu osób prowadzących, gdyż zapewnienie stabilnego finansowania jest niezbędne do prawidłowego wykonywania ustawowych zadań. Wśród źródeł finansowania znaczącą rolę grają oczywiście dotacje, ponieważ nie tylko stanowią przeważające przychody, ale przede wszystkim cechują się stabilnością i (względną) stałością.
Podsumowując mijający rok, a przy okazji setne wydanie Forum Placówek Niepublicznych, można tylko powiedzieć, że ten rok jest jak klasyczny film Hitchcocka: zaczyna się od trzęsienia ziemi, a potem napięcie narasta.
Działalność w zasadzie wszystkich placówek oświatowych oparta jest na finansowaniu poprzez dotacje, udzielane z budżetów jednostek samorządowych. Stanowią one znaczne albo nawet przeważające przychody, zapewniając stabilność finansową. Jednakże z faktu, że dotacje pochodzą ze środków publicznych, wynika też, że ich otrzymanie i wydatkowanie podlega szczególnym zasadom.
Uchwalona przez Sejm Ustawa z 9 czerwca 2022 r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich (dalej zwana ustawą), przynosi dosyć niespodziewanie także nowe obowiązki i uprawnienia dla innych osób niż szeroko rozumiany wymiar sprawiedliwości. Jak zresztą bywa w ostatnim czasie z wieloma aktami prawnymi, ich tytuły nie do końca odpowiadają treści, a ta ustawa reguluje bardziej karanie i w jakimś zakresie resocjalizację niż rzeczywiste wspieranie nieletnich.
Początek nowego roku szkolnego to jak zwykle czas, gdy zaczynają obowiązywać nowe przepisy prawa oświatowego. Tak się bowiem przyjęło, że ustawodawca niejako koreluje wchodzenie w życie nowych regulacji prawnych z początkiem roku szkolnego, co oczywiście ma uzasadnianie, gdy dotyczą one kwestii programowych, pedagogicznych czy organizacyjnych. W przypadku przepisów finansowych lepszym terminem wprowadzenia ich nowelizacji jest początek roku kalendarzowego, gdyż jest on jednocześnie rokiem budżetowym i znacznie łatwiej pracować na budżecie rocznym niż dzielonym jak rok szkolny.
Nie ulega wątpliwości, że do kolejnego roku szkolnego warto się przygotować jeszcze przed wakacjami. Obecna sytuacja, związana z inflacją, wojną tuż za naszą granicą, setkami tysięcy uchodźców z Ukrainy i ich dzieci, korzystających z polskiego systemu oświaty, stwarza problemy, z jakimi od dawna, a może jeszcze nigdy, nie mieliśmy do czynienia.
