Kontrola przestrzegania przepisów prawa pracy

Placówka pod kontrolą

Jednym z postępowań kontrolnych, jakim może być poddany pracodawca, w tym szkoła, jest postępowanie kontrolne ze strony Państwowej Inspekcji Pracy, mające na celu ustalenie, czy przestrzegane są przepisy prawa pracy. Znajomość zasad przeprowadzania postępowań kontrolnych inspektorów pracy umożliwia podmiotom kontrolowanym i innym uczestnikom postępowania szybkie reagowanie na ewentualne nieprawidłowości w tym zakresie.

Podstawę prawną funkcjonowania Państwowej Inspekcji Pracy stanowi przede wszystkim ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (dalej: ustawa o PIP). Jednak wiele regulacji prawnych odnoszących się do sposobu jej działania znalazło się również w innych aktach prawnych, w tym m.in. w ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (dalej: k.p.), a także w odpowiednich zarządzeniach Głównego Inspektora Pracy.

Zgodnie z art. 1 ustawy o PIP Państwowa Inspekcja Pracy jest organem powołanym do sprawowania nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy, w szczególności przepisów i zasad BHP, a także przepisów dotyczących legalności zatrudnienia i innej pracy zarobkowej. 

Powyższe oznacza dla szkół, jako pracodawców, że PIP będzie uprawniony do:

  • nadzoru i kontroli nad przestrzeganiem przepisów prawa pracy, w szczególności przepisów dotyczących:
  1. bezpieczeństwa i higieny pracy,
  2. stosunku pracy, 
  3. wynagrodzenia za pracę i innych świadczeń wynikających ze stosunku pracy,
  4. czasu pracy oraz urlopów,
  5. uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem, 
  6. zatrudniania młodocianych i osób niepełnosprawnych;
  • kontroli legalności zatrudnienia, innej pracy zarobkowej i wykonywania działalności (w tym przez cudzoziemców);
  • kontroli ewidencji pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze;
  • podejmowania działań polegających na zapobieganiu i ograniczaniu zagrożeń w środowisku pracy.

Szczególnym przedmiotem zainteresowań PIP są kwestie związane z bezpieczeństwem pracy. Inspektorzy pracy są odpowiedzialni za badanie okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy, inicjowanie działań zapobiegających występowaniu chorób zawodowych, udzielanie porad prawnych oraz podejmowanie działań profilaktycznych mających na celu zapewnienie przestrzegania przepisów prawa pracy i zasad BHP.

Podkreślenia wymaga, że uprawnienia PIP nie dotyczą jedynie fazy postępowań kontrolnych. Po zakończeniu kontroli PIP jest uprawniona do inicjowania postępowań sądowych na rzecz pracownika. Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 11 ustawy o PIP inspektor PIP w zakresie wykonywanych przez siebie obowiązków może wnieść do sądu pracy powództwo w sprawach o ustalenie stosunku pracy. Dodatkowo, za zgodą osoby zainteresowanej, inspektor pracy może uczestniczyć w postępowaniu przed sądem pracy. Kompetencje inspektora pracy w postępowaniu przed sądem określone zostały w art. 631 oraz 632 ustawy z dnia 
17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (dalej: k.p.c.). 

Przykład

W wyniku kontroli PIP stwierdzono, że stosunek prawny łączący szkołę ze zleceniobiorcą spełnia warunki zatrudnienia pracowniczego, o których mowa w art. 22 k.p. W związku z powyższym inspektor pracy postanowił wnieść powództwo o ustalenie istnienia stosunku pracy na rzecz konkretnego „pracownika” (art. 632 w zw. z art. 55 k.p.c.). Pracownik nie wyraził zgody na takie postępowanie. Sąd przyjął pozew do dalszego rozpoznania, zgoda pracownika jest bowiem wymagana tylko do wstąpienia inspektora pracy do już toczącego się postępowania, natomiast powództwo na rzecz pracownika może zostać wniesione także bez jego inicjatywy.

POLECAMY

 

W aktualnej strukturze organizacyjnej PIP można wyróżnić Głównego Inspektora Pracy, 16 okręgowych inspektoratów pracy oraz Ośrodek Szkolenia Państwowej Inspekcji Pracy 
im. Profesora Jana Rosnera we Wrocławiu.

Podmioty podlegające kontroli ze strony PIP

Na podstawie art. 13 ustawy o PIP kontroli Państwowej Inspekcji Pracy podlegają m.in.:

  • pracodawcy,
  • przedsiębiorcy albo inne jednostki organizacyjne, na rzecz których w ramach prowadzonej przez te podmioty działalności jest wykonywane zlecenie lub są świadczone usługi
  • przez przyjmującego zlecenie lub świadczącego usługi – w zakresie wypłacania takim osobom wynagrodzenia w wysokości wynikającej z wysokości minimalnej stawki godzinowej.

Ważne!

Kontroli pod kątem przestrzegania przepisów BHP, a także kontroli legalności zatrudnienia, będą zatem podlegały jednostki organizacyjne i osoby fizyczne zatrudniające pracowników (pracodawcy), ale także przedsiębiorcy i inne jednostki organizacyjne, na rzecz których świadczona jest praca na innej podstawie niż umowa o pracę. Wśród podmiotów kontrolowanych mogą oczywiście znaleźć się również szkoły – zarówno publiczne, jak i niepubliczne.

 

Zainteresowanie inspektorów pracy będą budziły przede wszystkim osoby wykonujące pracę zarobkową na podstawie umowy zlecenia, o dzieło czy prowadzące własną działalność gospodarczą. Zgodnie bowiem z art. 304 k.p. pracodawca musi zapewnić...

Pozostałe 90% treści jest dostępne tylko dla Prenumeratorów.

Przypisy

    POZNAJ PUBLIKACJE Z NASZEJ KSIĘGARNI