Szacuje się, że taka liczba dzieci i młodzieży z Ukrainy to dwa dodatkowe roczniki, które mogą znaleźć się w polskich szkołach i przedszkolach. Już teraz system szkolnictwa jest mało wydolny, a wchłonięcie tylu nowych uczniów jest albo niemożliwe, albo co najmniej na granicy zapaści systemu. Na szczęście nie musimy zakładać, że na stałe w polskich placówkach przybędzie 700 tys. nowych uczniów, ale nawet perspektywa kilku miesięcy jawi się jako czas bardzo trudny.
Podstawę do wsparcia i wszelkich działań odnoszących się do uchodźców z Ukrainy daje ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Została ona znowelizowana 23 marca przez dwie ustawy. Jedna rozciąga zakres ochrony także na osoby, które granicę Polski przekroczyły nie bezpośrednio z Ukrainy, ale z innych państw, np. Słowacji (uciekając przez terytoria m.in. Słowacji, Węgier czy Mołdawii). Druga dotyczy opiekunów dla dzieci, które przybyły do Polski bez swoich prawnych opiekunów, także dzieci znajdujących się w pieczy zastępczej (popularnie, z domów dziecka).
Na podstawie delegacji zawartej w tej ustawie Minister Edukacji i Nauki wydał 21 marca 2022 r. rozporządzenie wykonawcze w sprawie organizacji kształcenia, wychowania i opieki dzieci i młodzieży będących obywatelami Ukrainy. Istotne jest też, że ustawa wprowadza mechanizm dodatkowego finansowania samorządów poprzez subwencję oświatową, ale nie ma żadnych bezpośrednich zapisów wsparcia dla finansowania przez gminy przedszkoli, które są dotowane z własnych budżetów.
Jakie zatem konkretne rozwiązania, dotyczące także oświaty, przynoszą nowe przepisy?
Ułatwienia w zatrudnianiu obywateli Ukrainy
Przede wszystkim znacząco ułatwiają zatrudnianie obywateli Ukrainy, którzy przekroczyli granice Polski od 24 lutego i ich pobyt jest w związku z tym uznany za legalny. Pierwotnie dotyczyło to tylko osób, które wjechały bezpośrednio z terytorium Ukrainy, ale wspomniana nowelizacja uchyliła ten wymóg i teraz ustawa dotyczy wszystkich obywateli Ukrainy, którzy przyjechali do Polski po 24 lutego. Te osoby mogą być zatrudniane przez polskich pracodawców bez uzyskiwania pozwolenia na pracę. Zgodnie z art. 38 i art. 39 ustawy obywatelowi Ukrainy, którego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest lub był uznawany za legalny na podstawie art. 2 ust. 1, udziela się, na jego wniosek, zezwolenia na pobyt czasowy. Obywatel Ukrainy, któremu udzielono zezwolenia na pobyt czasowy, jest uprawniony do wykonywania pracy na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bez konieczności posiadania zezwolenia na pracę. Pracodawca ma tylko obowiązek powiadomić w terminie 14 dni od dnia podjęcia pracy przez obywatela Ukrainy powiatowy urząd pracy właściwy ze względu na siedzibę lub miejsce zamieszkania podmiotu o powierzeniu wykonywania pracy temu obywatelowi, za pośrednictwem systemu teleinformatycznego (praca.gov.pl).
Oznacza to, że polscy pracodawcy,...