Czy można zawiesić zajęcia z powodu zimna? Przejście na naukę zdalną z powodu braku możliwości ogrzania placówki

Ministerstwo nie odrobiło jednak lekcji, bo wystarczy lektura § 17 rozporządzenia, żeby stwierdzić, że w momencie gdy temperatura w pomieszczeniach szkolnych spadnie poniżej 18oC, można z tego powodu zawiesić zajęcia.

Kiedy można zawiesić zajęcia?

Podstawą prawną zawieszenia zajęć nie jest jeden przepis przytoczonego rozporządzenia. Już sama ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe wskazuje na dwie możliwości zawieszenia zajęć.

Zacznijmy od art. 30b i 30c ustawy, które wskazują, że w przypadkach uzasadnionych nadzwyczajnymi okolicznościami zagrażającymi życiu lub zdrowiu dzieci i młodzieży minister właściwy do spraw oświaty i wychowania, w drodze rozporządzenia, może czasowo ograniczyć lub czasowo zawiesić funkcjonowanie jednostek systemu oświaty, a ponadto może wyłączyć stosowanie niektórych przepisów oraz może wprowadzić w tym zakresie odrębne unormowania, tak aby zapewnić prawidłową realizację celów i zadań tych jednostek.

Komentowany przepis nie został sformułowany w sposób, który wskazywałby na związek jedynie z obecną sytuacją zagrożenia epidemicznego na terenie kraju, bowiem jego treść obejmuje bliżej nieokreślone, „nadzwyczajne okoliczności zagrażające życiu lub zdrowiu dzieci i młodzieży”, które mogą, ale niekoniecznie muszą oznaczać stan epidemii lub zagrożenia epidemicznego w rozumieniu art. 2 pkt 22 i 23 ustawy COVID-19.

Stanem epidemii jest bowiem sytuacja prawna wprowadzona na danym obszarze w związku z wystąpieniem epidemii, w celu podjęcia określonych w ustawie działań przeciwepidemicznych i zapobiegawczych dla zminimalizowania skutków epidemii, natomiast stan zagrożenia epidemicznego oznacza sytuację prawną wprowadzoną na danym obszarze w związku z ryzykiem wystąpienia epidemii, w celu podjęcia określonych w ustawie działań zapobiegawczych.

W art. 30b ustawy wskazano dwie koniunktywne przesłanki wydania rozporządzenia ograniczającego lub zawieszającego funkcjonowanie jednostek systemu oświaty. Po pierwsze, powinny zaistnieć okoliczności nadzwyczajne. Po drugie, powinno powstać zagrożenie życia lub zdrowia dzieci i młodzieży.

Jednak zapis art. 30b nie jest przepisem, z którego może skorzystać dyrektor szkoły, a nie wydaje się prawdopodobne, aby ministerstwo skorzystało z niego w sytuacji, gdy szkoły pozostaną w zimie nieogrzewane.

Jednak na pomoc przychodzi dyrektorom art. 125a ustawy, zgodnie z którym zajęcia w przedszkolu, innej formie wychowania przedszkolnego, szkole lub placówce zawiesza się na czas oznaczony w razie wystąpienia na danym terenie:

1. zagrożenia bezpieczeństwa uczniów w związku z organizacją i przebiegiem imprez ogólnopolskich lub międzynarodowych,
2. temperatury zewnętrznej lub w pomieszczeniach, w których są prowadzone zajęcia z uczniami, zagrażającej zdrowiu uczniów,
3. zagrożenia związanego z sytuacją epidemiologiczną,
4. nadzwyczajnego zdarzenia zagrażającego bezpieczeństwu lub zdrowiu uczniów innego niż określone w pkt 1–3.

Przepis wyraźnie wskazuje jako podstawę zawieszenia zajęć temperatury zewnętrzne lub w pomieszczeniach szkolnych, które zagrażać mogą życiu lub zdrowiu dzieci.

Jeśli szkoła nie będzie ogrzewana, zapewne dojdzie do sytuacji, gdy temperatura w pomieszczeniach spadnie tak, że stanie się zagrożeniem dla uczniów.

W przypadku zawieszenia zajęć na okres powyżej dwóch dni dyrektor organizuje dla uczniów zajęcia z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość. Zajęcia te są organizowane nie później niż od trzeciego dnia zawieszenia zajęć. 

Komentowany przepis wprost wskazuje, że od trzeciego dnia zawieszenia zajęć można prowadzić nauczanie zdalne (choć nic nie stoi na przeszkodzie, by robić to od pierwszego dnia).

Obowiązkiem dyrektora w takim przypadku jest poinformowanie organu prowadzącego i organu sprawującego nadzór pedagogiczny o sposobie lub sposobach realizacji zajęć z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość.

Ostatnim przepisem, który pozwala na zawieszenie zajęć, jest wspomniany już przeze mnie na wstępie § 18 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach.

Zgodnie z tym przepisem dyrektor, za zgodą organu prowadzącego, może zawiesić zajęcia na czas oznaczony, jeżeli:

1. temperatura zewnętrzna mierzona o godzinie 21:00 w dwóch kolejnych dniach poprzedzających zawieszenie zajęć wynosi -15°C lub jest niższa;
2. wystąpiły na danym terenie inne zdarzenia, które mogą zagrozić zdrowiu uczniów.

Warto przy tym zaznaczyć, że zgoda i opinia, o których mowa wyżej, mogą być wydane także ustnie, telefonicznie, za pomocą środków komunikacji elektronicznej lub za pomocą innych środków łączności. W takim przypadku treść zgody lub opinii powinna być utrwalona w formie protokołu, notatki, adnotacji lub w inny sposób.

O zawieszeniu zajęć dyrektor zawiadamia organ sprawujący nadzór pedagogiczny oraz organ rejestrujący.

Jednocześnie pamiętać należy, że zgodnie z § 17 rozporządzenia, w pomieszczeniach, w których odbywają się zajęcia, zapewnia się temperaturę co najmniej 18°C.

Jeżeli nie jest możliwe zapewnienie temperatury, o której mowa w ust. 1, dyrektor zawiesza zajęcia na czas oznaczony, powiadamiając o tym organ prowadzący.

Jak widać, są podstawy do zawieszenia zajęć z powodu nieodpowiedniej temperatury w pomieszczeniach, i to nie tylko wynikające z rozporządzenia, ale i te rangi ustawowej, o czym ministerstwo wydaje się nie pamiętać.

Propozycje pomocowe

Rząd robi wszystko, aby do kryzysu nie doszło. Przygotował przepisy, które gwarantują dla niektórych podmiotów dodatek na zakup opału.

Zgodnie z art. 26 ustawy z dnia 15 września 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw dodatek dla podmiotów wrażliwych przysługuje między innymi szkołom:

1. które ponoszą koszty zakupu węgla kamiennego, brykietu lub peletu, zawierających co najmniej 85% węgla kamiennego, peletu drzewnego albo innego rodzaju biomasy, gazu skroplonego LPG albo oleju opałowego, wykorzystywanych na cele ogrzewania, w związku z wykonywaniem przez te podmioty ich podstawowej działalności;
2. których główne źródło ciepła jest wpisane lub zgłoszone do centralnej ewidencji emisyjności budynków.

Dodatek ten wypłaca się na wniosek osoby albo osób uprawnionych do reprezentowania podmiotów.

Dodatek dla podmiotów wrażliwych ustala się zgodnie ze wzorem:

D = (Zk – Skp) x 0,4

gdzie poszczególne symbole oznaczają:

D – wysokość dodatku dla podmiotów wrażliwych, wyrażoną w złotych,

Zk – zakładany średni roczny koszt zakupu paliwa wykorzystywanego na potrzeby ogrzewania, stanowiący iloczyn jego średniej ceny zakupu obliczonej na podstawie dokumentów sprzedaży dotyczących roku dostaw 2022 oraz średniej rocznej ilości tego paliwa przyjętej do obliczenia Skp, wyrażony w kwocie brutto w złotych, przy czym dokumenty sprzedaży powinny obejmować co najmniej 50% średniej rocznej ilości paliwa przyjętej do obliczenia Skp,

Skp – średni roczny koszt zakupu paliwa wykorzystywanego na potrzeby ogrzewania, obliczony z dwóch wybranych lat z okresu trzech lat poprzedzających złożenie wniosku o wypłatę dodatku dla podmiotów wrażliwych, stanowiący sumę iloczynów wykazanych na dokumentach sprzedaży cen zakupu tego paliwa oraz jego ilości, podzieloną przez dwa, wyrażony w kwocie brutto w złotych; w przypadku gdy dane główne źródło ciepła było wykorzystywane w okresie krótszym niż dwa lata poprzedzające złożenie wniosku o wypłatę dodatku dla podmiotów wrażliwych, obliczenia średniego rocznego kosztu są wykonywane dla tego okresu.

Wniosek o wypłatę dodatku dla podmiotów wrażliwych zawiera obliczenia wykonane na podstawie powyższego wzoru. Do wniosku załączyć trzeba oryginały (lub kopie poświadczone urzędowo lub notarialnie za zgodność z oryginałem) dokumentów potwierdzających uprawnienie do reprezentowania podmiotów, a także dokumenty sprzedaży będące podstawą do wykonania obliczeń.

Wniosek o wypłatę dodatku dla podmiotów wrażliwych składa się w terminie do dnia 30 listopada 2022 r. i jest to termin nieprzekraczalny, bowiem wnioski o wypłatę dodatku dla podmiotów wrażliwych złożone po dniu 30 listopada 2022 r. pozostawia się bez rozpoznania.

Szkoła, która chciałaby skorzystać z takiego dodatku, powinna złożyć wniosek w gminie właściwej ze względu na miejsce siedziby szkoły.

We wniosku należy wskazać:

1. oznaczenie organu, do którego jest kierowany wniosek,
2. oznaczenie podmiotu wrażliwego składającego wniosek i jego siedziby,
3. numer identyfikacji podatkowej (NIP) lub inny numer rejestrowy właściwy dla podmiotu wrażliwego składającego wniosek,
4. adres poczty elektronicznej,
5. wskazanie, jakim podmiotem spośród podmiotów wymienionych w art. 4 ust. 1 pkt 4 jest wnioskodawca,
6. oznaczenie rodzaju głównego źródła ciepła oraz rodzaju wykorzystywanego paliwa, zgodnie z informacją przekazaną przez podmiot wrażliwy składający wniosek do ewidencji, o której mowa w ust. 1 pkt 2,
7. elementy składowe wzoru,
8. wnioskowaną wysokość dodatku dla podmiotów wrażliwych,
9. oświadczenie, że podmiot uprawniony nie skorzystał z innego rodzaju wsparcia,
10. numer rachunku bankowego albo rachunku w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, na który ma zostać wypłacony dodatek dla podmiotów wrażliwych,
11. inne informacje niezbędne do obliczenia i wypłaty dodatku dla podmiotów wrażliwych.

Dodatek dla podmiotów wrażliwych przysługuje za zakup:

1. węgla kamiennego,
2. brykietu,
3. peletu zawierającego co najmniej 85% węgla kamiennego,
4. peletu drzewnego,
5. innego rodzaj biomasy,
6. gazu skroplonego LPG,
7. oleju opałowego.

Dla najbardziej wrażliwych odbiorców gazu ziemnego opracowano też kompleksowy mechanizm związany z zamrożeniem na rok ceny gazu ziemnego na poziomie cen zatwierdzonych przez Prezesa URE pod koniec ubiegłego roku. Oznacza to, że pomimo znacznie wyższych wzrostów cen paliwa gazowego, wzrosty tych cen dla odbiorców objętych ochroną taryfową zostanie ograniczony. Ustawa zapewnia również wszystkim spółdzielniom i wspólnotom, które dotychczas z różnych przyczyn nie korzystały z ochrony taryfowej, transparentny i prosty mechanizm pozwalający, z mocą wsteczną, na obniżenie wysokości rachunków za gaz ziemny.

Podstawa prawna:

• rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (t.j. Dz. U. z 2020 r., poz. 1604)
• ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (Dz. U. z 2021 r., poz. 1082)
• ustawa z dnia 15 września 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła w związku z sytuacją na rynku paliw (Dz. U. z 2022 r., poz. 1967 z późn. zm.)