Człowiek jest jedynym przedstawicielem świata zwierząt, który potrafi się porozumiewać. To, że potrafimy nie tylko dostrzegać otaczającą nas rzeczywistość, dokonywać analizy zachodzących w niej zależności, a co najważniejsze – nazywać poszczególne jej części, a nawet reinterpretować i tworzyć własne światy, zawdzięczmy między innymi naszemu mózgowi. Jak więc komunikować się z rozwijającym się dzieckiem?
Tak jak „trawa nie rośnie szybciej, gdy się za nią ciągnie” – jak mawiał prof. Gerald Hüther, pionier neurodydaktyki – tak również uczniowie nie będą motywowani do rozwoju przez krytykę i wytykanie błędów. Za to świetnym podłożem do ich wzrastania jest mądra informacja zwrotna, przepełniona zrozumieniem dla ucznia, ale także jasnym komunikowaniem oczekiwań. Dziś o tym, jak udzielać feedbacku w sposób wspierający samoocenę i poczucie kompetencji. „Porzućmy czerwone długopisy, zamieńmy je na zielone” – jak apeluje Marzena Żylińska.
Każdy ma marzenia. Mniejsza część z nas ma konkretne plany, a najmniej z nas ma dobrze sformułowane cele i konsekwentnie je osiąga. Jeśli należysz do tych, którzy nie wierzą w spełnienie noworocznych postanowień, a w fakty i swoją moc sprawczą, wiesz zapewne, że musisz nauczyć się dobrze planować. W przeciwnym razie będziesz częścią czyjegoś planu.
W psychologii nieśmiałość wyjaśniana jest jako wstydliwość, brak pewności siebie, rodzaj lękliwości społecznej, która zakłóca kontakty społeczne i objawia się przeżywaniem specyficznego dyskomfortu. Philip Zimbardo nieśmiałość rozumie jako uświadomienie sobie przez osobę własnej niezdolności do podejmowania czynności, gdy osoba ta chce i wie, jak ją wykonać. Osoba nieśmiała odczuwa lęk przed negatywną oceną ze strony innych, dlatego unika aktywności grupowej i kontaktów z innymi. Izolowanie się jest wtedy metodą obronną przed możliwą negatywną oceną.
Człowiek uczy się i poszerza swoje horyzonty przez całe życie. Na każdym etapie edukacyjnym zdobywa nowe umiejętności, wiedzę i doświadczenie, które wykorzystuje w różnych sytuacjach. Taki proces nazywamy nabywaniem kompetencji.
Świat się zmienia. Zmienia się również rzeczywistość szkoły i procesów w niej zachodzących, a także wypełniający szkołę uczniowie oraz – choć w mniejszym zakresie – ich nauczyciele. Wobec tak wielu zmian musi się też zmienić sposób nauczania. Pojawiły się nowe rozwiązania: z jednej strony bazujące na technikach pracy zespołowej, z drugiej – wynikające z możliwości, jakie dają rozwiązania cyfrowe, z trzeciej – będące konsekwencją rozwoju neuronauk i coraz szerszego stosowania wiedzy o tym, jak uczy się mózg.
Szkołą rządzi autorytet formalny. Mówią o tym rodzice wysyłający swoje maluchy na naukę: „Pamiętaj słuchać nauczyciela. On wie lepiej!”. Mówią o tym sami nauczyciele: „Co może powiedzieć ktoś, kto nie uczy w szkole? Nic nie może powiedzieć!”. Mówią też o tym uczniowie: „Nauczyciela trzeba słuchać, bo inaczej postawi jedynkę!”. To przykre, ale tak jest. Pytanie, jak przykłada się do tego polska szkoła, a zwłaszcza przepełniająca ją na wiele sposobów dyskryminacja.
Jak w 10 krokach stworzyć projekt mediacji (szkolnych, rówieśniczych, międzykulturowych), aby wspierać porozumienie w różnokulturowym środowisku szkolnym?
W obecnej sytuacji konfliktu zbrojnego w Ukrainie priorytetowym działaniem jest umożliwienie kontynuacji nauki uczniom cudzoziemskim w polskiej szkole. W tym celu trzeba wdrożyć takie procedury, które zapewnią wysoki poziom bezpieczeństwa w placówce. Ważne jest tutaj zorganizowanie dodatkowej pomocy psychologiczno-pedagogicznej oraz zachowanie najwyższych standardów edukacji włączającej. Działaniem rekomendowanym jest również wzmacnianie pozytywnego klimatu szkoły oraz kształtowanie przyjaznego środowiska gwarantującego równy dostęp do wysokiej jakości kształcenia oraz sprzyjającego konstruktywnemu rozwiązywaniu konfliktów z wykorzystaniem technik mediacyjnych.
„Doznania cielesne tworzą podstawę rozwoju dziecka od kołyski aż po osiągnięcie pełnej dojrzałości oraz autonomii” (Levine, 2017)
W obliczu bieżących wydarzeń w Ukrainie wszyscy jesteśmy poruszeni. Emocjonalność dorosłych niewątpliwie wpływa też na sposób przeżywania obecnej sytuacji przez dzieci i młodzież, podobnie jak poglądy rodziców i innych osób znaczących kształtują postawy młodych ludzi.
