Radca prawny w Kancelarii Peter Nielsen & Partners, absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. Specjalizuje się w prawie oświatowym, administracyjnym, cywilnym i prawie pracy. Redaktor prowadzący czasopisma „Forum Placówek Niepublicznych” oraz bloga PrawoiEdukacja.pl, autor szeregu artykułów, publikacji i komentarzy w mediach.
Nie ulega wątpliwości, że do kolejnego roku szkolnego warto się przygotować jeszcze przed wakacjami. Obecna sytuacja, związana z inflacją, wojną tuż za naszą granicą, setkami tysięcy uchodźców z Ukrainy i ich dzieci, korzystających z polskiego systemu oświaty, stwarza problemy, z jakimi od dawna, a może jeszcze nigdy, nie mieliśmy do czynienia.
Prowadzone w szkołach, przedszkolach czy placówkach oświatowych kontrole prawidłowości pobrania i wydatkowania dotacji kończą się sporządzeniem protokołu, który często zawiera wyliczenie stwierdzonych nieprawidłowości. Oczywiście mogą to być stwierdzenia zasadne, zgodne ze stanem faktycznym i przepisami, ale także zdarzają się wcale nierzadko ustalenia całkowicie bezzasadne. Niemniej po zakończeniu kontroli i ewentualnym rozpatrzeniu zastrzeżeń wniesionych przez kontrolowanego do protokołu pozostają zwykle jakieś zastrzeżenia dotyczące kwestionowania części obranej lub wydatkowanej dotacji.
Już ok. 2,5 miliona obywateli Ukrainy uciekło przed wojną i przekroczyło granicę Polski. Oczywiście nie wszyscy w Polsce zostaną, znaczna część przemieszcza się na zachód Europy lub jeszcze dalej. Jednak przytłaczająca większość wyraża chęć pozostania w Polsce na czas wojny albo na dłużej, nawet na stałe. Nikt oczywiście nawet nie pokusi się o szacunki, jak wiele to może być osób. Na dziś jest udokumentowane, że w naszym kraju przebywa ok. 700 tys. dzieci i młodzieży z Ukrainy w wieku przedszkolnym i szkolnym. W jaki sposób zająć się taką liczbą dzieci? Czy jest w ogóle możliwe włączenie ich do polskiego systemu oświaty?
Obecny okres to najwyższy czas, by z myślą o założeniu nowej placówki, szkoły czy przedszkola przystąpić do konkretnych działań. Harmonogramy determinowane są przecież w dużym stopniu możliwością uzyskania dotacji, a terminy określone w przepisach prawa wyznaczają konkretny kalendarz działań.
W poprzednim wydaniu „Forum Placówek Niepublicznych” omówiono niektóre wydatki dokonywane w placówkach – zarówno te, które można, jak i te, których nie można sfinansować z dotacji oświatowej. Dotyczyły one zakupu środków trwałych, inwestycji oraz remontów. Teraz uzupełnimy te informacje o zasady finansowania z dotacji wynagrodzeń pracowniczych, a także innych wynagrodzeń w szkołach i placówkach niepublicznych oraz publicznych prowadzonych przez inne osoby niż jednostki samorządu terytorialnego.
U progu kolejnego roku, zapewne już po rozliczeniu dotacji za rok 2021, warto chociaż częściowo zaplanować wydatki na najbliższe 12 miesięcy. Dla niektórych osób zarządzających może to być pierwszy rok funkcjonowania z wykorzystaniem dotacji. Jak zatem przygotować się do działalności w nowym roku budżetowym, aby uniknąć problemów w rozliczeniu albo podczas kontroli wydatkowania dotacji?
Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka, czyli kompleks specjalistycznych zajęć przeznaczonych dla dzieci z zaburzeniami rozwojowymi, organizuje się w celu usprawnienia funkcjonowania i rozwoju dzieci z niepełnosprawnościami i zaburzeniami, a także zapobiegania powstawaniu kolejnych zaburzeń. Wczesnym wspomaganiem rozwoju obejmowane są dzieci niepełnosprawne oraz ich rodziny. Jest ono możliwe od chwili stwierdzenia u dziecka niepełnosprawności do rozpoczęcia nauki w szkole.
Prawo oświatowe, jak wiele tego rodzaju aktów prawnych, podlega niemal nieustannym nowelizacjom i poprawkom. Tylko w 2021 r. zmieniono je aż czterokrotnie, a od wielu miesięcy toczą się prace nad kilkoma dalszymi projektami nowelizacji przepisów dotyczących oświaty. W jakim zatem stanie prawnym wejdziemy w rok 2022?
W wydaniu wrześniowym czasopisma („Forum Placówek Niepublicznych”, nr 87) omówione zostały zasady karnoprawnej odpowiedzialności pracowników oświaty. Jednak nie tylko pracownicy jednostek oświatowych podlegają odpowiedzialności, w tym karnej, bo dotyczy ona także osób prowadzących, czyli właścicieli oraz dyrektorów wykonujących funkcję organów danej jednostki. Zapraszamy do zapoznania się z zasadami i przykładami odpowiedzialności tych osób, wynikającej z różnych podstaw prawnych, czyli odpowiedzialności cywilnej, dyscyplinarnej czy karnej.
Wszystkie osoby zatrudnione w podmiotach oświatowych, w tym kierownictwo, stykają się na co dzień z problemami prawnymi różnego rodzaju. Mogą one dotyczyć zarówno sfery organizacyjnej placówek oraz zasad ich tworzenia i działania, jak i kwestii pracowniczych, czyli zatrudniania, a także bardzo szeroko rozumianych zagadnień cywilnoprawnych. Obszar, obejmujący zawieranie umów z klientami lub kontrahentami czy działania administracyjne, jest na ogół dobrze znany. Jednak z działalnością placówek oświatowych łączy się także inna dziedzina prawna, związana z prawem karnym. Warto mieć świadomość, że codzienna działalność dyrektorów czy nauczycieli dotyczy – czy może dotyczyć – także odpowiedzialności karnoprawnej.
Na miesiąc przed końcem roku nastąpił wielki powrót uczniów do szkół, co spowodowało u dzieci i młodzieży kolejną falę frustracji. To czas wystawiania ocen i trudno nie zakładać, że nauczyciele nie skorzystają z obecności uczniów w salach, a nie przed ekranami, gdzie – jak powszechnie wiadomo – nagminnie się ściągało, pracowało niesamodzielnie, a nawet wcale. I te ironiczne uwagi nie są, niestety, tak dalekie od rzeczywistości, gdyż dosyć dobrze oddają stosunki, jakie panowały w szkołach pomiędzy nauczycielami i uczniami przez te trzy semestry zdalnej nauki.
Minął rok zdalnego nauczania w szkołach. Te miesiące uświadamiają, jak wielką rolę w życiu dzieci i młodzieży odgrywa szkoła, ale także wyciągają na światło dzienne dawne problemy. Jednym z nich jest fakt, że istotną częścią życia młodych ludzi jest rzeczywistość wirtualna, świat komputerów, gier, komunikatorów i mediów społecznościowych, która tak naprawdę pozostaje niemal całkowicie poza naszą kontrolą. Zdalne nauczanie tylko ten problem pogłębiło, a jednocześnie ukazało go w całej rozciągłości, gdy zalegalizowane zostało życie uczniów z komputerem i w cyberświecie. Kontakty osobiste zastąpił ekran, rozmowy – czatowanie, a żywych ludzi – ich awatary.
