Uchwalona przez Sejm Ustawa z 9 czerwca 2022 r. o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich (dalej zwana ustawą), przynosi dosyć niespodziewanie także nowe obowiązki i uprawnienia dla innych osób niż szeroko rozumiany wymiar sprawiedliwości. Jak zresztą bywa w ostatnim czasie z wieloma aktami prawnymi, ich tytuły nie do końca odpowiadają treści, a ta ustawa reguluje bardziej karanie i w jakimś zakresie resocjalizację niż rzeczywiste wspieranie nieletnich.
Początek nowego roku szkolnego to jak zwykle czas, gdy zaczynają obowiązywać nowe przepisy prawa oświatowego. Tak się bowiem przyjęło, że ustawodawca niejako koreluje wchodzenie w życie nowych regulacji prawnych z początkiem roku szkolnego, co oczywiście ma uzasadnianie, gdy dotyczą one kwestii programowych, pedagogicznych czy organizacyjnych. W przypadku przepisów finansowych lepszym terminem wprowadzenia ich nowelizacji jest początek roku kalendarzowego, gdyż jest on jednocześnie rokiem budżetowym i znacznie łatwiej pracować na budżecie rocznym niż dzielonym jak rok szkolny.
Nie ulega wątpliwości, że do kolejnego roku szkolnego warto się przygotować jeszcze przed wakacjami. Obecna sytuacja, związana z inflacją, wojną tuż za naszą granicą, setkami tysięcy uchodźców z Ukrainy i ich dzieci, korzystających z polskiego systemu oświaty, stwarza problemy, z jakimi od dawna, a może jeszcze nigdy, nie mieliśmy do czynienia.
Prowadzone w szkołach, przedszkolach czy placówkach oświatowych kontrole prawidłowości pobrania i wydatkowania dotacji kończą się sporządzeniem protokołu, który często zawiera wyliczenie stwierdzonych nieprawidłowości. Oczywiście mogą to być stwierdzenia zasadne, zgodne ze stanem faktycznym i przepisami, ale także zdarzają się wcale nierzadko ustalenia całkowicie bezzasadne. Niemniej po zakończeniu kontroli i ewentualnym rozpatrzeniu zastrzeżeń wniesionych przez kontrolowanego do protokołu pozostają zwykle jakieś zastrzeżenia dotyczące kwestionowania części obranej lub wydatkowanej dotacji.
Już ok. 2,5 miliona obywateli Ukrainy uciekło przed wojną i przekroczyło granicę Polski. Oczywiście nie wszyscy w Polsce zostaną, znaczna część przemieszcza się na zachód Europy lub jeszcze dalej. Jednak przytłaczająca większość wyraża chęć pozostania w Polsce na czas wojny albo na dłużej, nawet na stałe. Nikt oczywiście nawet nie pokusi się o szacunki, jak wiele to może być osób. Na dziś jest udokumentowane, że w naszym kraju przebywa ok. 700 tys. dzieci i młodzieży z Ukrainy w wieku przedszkolnym i szkolnym. W jaki sposób zająć się taką liczbą dzieci? Czy jest w ogóle możliwe włączenie ich do polskiego systemu oświaty?
Obecny okres to najwyższy czas, by z myślą o założeniu nowej placówki, szkoły czy przedszkola przystąpić do konkretnych działań. Harmonogramy determinowane są przecież w dużym stopniu możliwością uzyskania dotacji, a terminy określone w przepisach prawa wyznaczają konkretny kalendarz działań.
W poprzednim wydaniu „Forum Placówek Niepublicznych” omówiono niektóre wydatki dokonywane w placówkach – zarówno te, które można, jak i te, których nie można sfinansować z dotacji oświatowej. Dotyczyły one zakupu środków trwałych, inwestycji oraz remontów. Teraz uzupełnimy te informacje o zasady finansowania z dotacji wynagrodzeń pracowniczych, a także innych wynagrodzeń w szkołach i placówkach niepublicznych oraz publicznych prowadzonych przez inne osoby niż jednostki samorządu terytorialnego.
U progu kolejnego roku, zapewne już po rozliczeniu dotacji za rok 2021, warto chociaż częściowo zaplanować wydatki na najbliższe 12 miesięcy. Dla niektórych osób zarządzających może to być pierwszy rok funkcjonowania z wykorzystaniem dotacji. Jak zatem przygotować się do działalności w nowym roku budżetowym, aby uniknąć problemów w rozliczeniu albo podczas kontroli wydatkowania dotacji?
Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka, czyli kompleks specjalistycznych zajęć przeznaczonych dla dzieci z zaburzeniami rozwojowymi, organizuje się w celu usprawnienia funkcjonowania i rozwoju dzieci z niepełnosprawnościami i zaburzeniami, a także zapobiegania powstawaniu kolejnych zaburzeń. Wczesnym wspomaganiem rozwoju obejmowane są dzieci niepełnosprawne oraz ich rodziny. Jest ono możliwe od chwili stwierdzenia u dziecka niepełnosprawności do rozpoczęcia nauki w szkole.
Prawo oświatowe, jak wiele tego rodzaju aktów prawnych, podlega niemal nieustannym nowelizacjom i poprawkom. Tylko w 2021 r. zmieniono je aż czterokrotnie, a od wielu miesięcy toczą się prace nad kilkoma dalszymi projektami nowelizacji przepisów dotyczących oświaty. W jakim zatem stanie prawnym wejdziemy w rok 2022?
W wydaniu wrześniowym czasopisma („Forum Placówek Niepublicznych”, nr 87) omówione zostały zasady karnoprawnej odpowiedzialności pracowników oświaty. Jednak nie tylko pracownicy jednostek oświatowych podlegają odpowiedzialności, w tym karnej, bo dotyczy ona także osób prowadzących, czyli właścicieli oraz dyrektorów wykonujących funkcję organów danej jednostki. Zapraszamy do zapoznania się z zasadami i przykładami odpowiedzialności tych osób, wynikającej z różnych podstaw prawnych, czyli odpowiedzialności cywilnej, dyscyplinarnej czy karnej.
Wszystkie osoby zatrudnione w podmiotach oświatowych, w tym kierownictwo, stykają się na co dzień z problemami prawnymi różnego rodzaju. Mogą one dotyczyć zarówno sfery organizacyjnej placówek oraz zasad ich tworzenia i działania, jak i kwestii pracowniczych, czyli zatrudniania, a także bardzo szeroko rozumianych zagadnień cywilnoprawnych. Obszar, obejmujący zawieranie umów z klientami lub kontrahentami czy działania administracyjne, jest na ogół dobrze znany. Jednak z działalnością placówek oświatowych łączy się także inna dziedzina prawna, związana z prawem karnym. Warto mieć świadomość, że codzienna działalność dyrektorów czy nauczycieli dotyczy – czy może dotyczyć – także odpowiedzialności karnoprawnej.
