Dział: W praktyce

W drugiej części artykułu na temat „Szkoły opartej na relacjach” kontynuujemy dyskusję o transformacji kultury szkolnej, której celem jest przejście od modelu opartego na kontroli do kultury zaufania. Omawiamy główne aspekty budowania wspólnoty szkolnej, takie jak zaangażowanie uczniów w proces podejmowania decyzji oraz znaczenie rytuałów i celebracji w integrowaniu społeczności. Ponadto analizujemy rolę dyrektora w kształtowaniu szkoły przyszłości, bazującej na współpracy i zaufaniu, oraz przedstawiamy, jak technologia może wspierać te procesy, zachowując równocześnie balans z bezpośrednimi interakcjami.

Świetlica jest miejscem, w którym spotyka się wielu uczniów przejawiających różnorodne trudności. Zazwyczaj spędzają oni tam czas przed rozpoczęciem swoich zajęć lub tuż po nich. W obu sytuacjach mogą prezentować oni bardzo wysoki poziom pobudzenia układu nerwowego, bowiem albo są wypoczęci i spotkanie z rówieśnikami pozwala im na zabawy ruchowe, bieganie, skakanie czy głośne werbalizowanie swoich potrzeb, albo są zmęczeni i przebodźcowani tym, co działo się na zajęciach, więc potrzebują ruchu i dużej dawki aktywności, żeby się choć w niewielkim stopniu wyciszyć. Często też towarzyszą im w tym wszystkim trudne i intensywne emocje, a co za tym idzie – mają problem z samoregulacją.

Metody aktywizujące zwiększają skuteczność nauczania i sprawiają, że zajęcia stają się bardziej atrakcyjne dla ucznia. To właśnie dlatego w naszej pracy dydaktycznej coraz częściej sięgamy po techniki, w których aktywność uczniów przewyższa aktywność nauczyciela. Jako nauczyciele obserwujemy, że takie podejście nie tylko pogłębia zdobytą wiedzę, ale również zwiększa jej operatywność i trwałość. Co więcej, stosowanie metod aktywizujących ucznia doskonali umiejętności przydatne nie tylko podczas lekcji, ale również w codziennym życiu, jak wyciąganie wniosków czy myślenie analityczne i krytyczne.

Uczniowie określani mianem „rozkojarzonych”, „nieobecnych” i „wybuchowych” już od dłuższego czasu nie stanowią jedynie marginalnej grupy w społeczności szkolnej. Pedagodzy stoją przed nowym wyzwaniem – jak utrzymać skuteczność nauczania przy wszechobecnym przebodźcowaniu oraz neuroprzeciążeniu u dzieci i młodzieży.

Jeszcze w maju 2025 roku opublikowano podstawowe kierunki realizacji polityki oświatowej państwa na rok szkolny 2025/2026. Ze względu na szczególną rolę tego dokumentu, stanowiącego istotne narzędzie koordynowania działań w zakresie polityki oświatowej państwa w danym roku szkolnym, wszystkie jednostki systemu oświaty powinny zapoznać się z jego treścią i uwzględnić zawarte w nim wytyczne podczas planowania pracy na kolejny rok szkolny.

Pierwsza lekcja po wakacjach to wyjątkowy moment, który decyduje o atmosferze w klasie przez kolejne miesiące. Początek roku szkolnego to ważny czas nie tylko dla uczniów, ale również dla nas nauczycieli. Z doświadczenia wiem, że te pierwsze godziny spędzone razem mają ogromny wpływ na budowanie relacji, które później przekładają się na efektywność nauczania.

Przestrzeń klasowa to miejsce, w którym uczniowie spędzają bardzo dużo czasu. W czasie czterdziestopięciominutowych zajęć, ale też często w czasie przerw nie opuszczają klas, zwłaszcza jeśli mówimy o dzieciach w klasach I–III. Wiedząc o tym, ale również mając na uwadze fakt, że coraz więcej uczniów mierzy się z różnego rodzaju trudnościami rozwojowymi, powinniśmy zastanowić się nad tym, w jaki sposób zaaranżować przestrzeń, żeby każde dziecko czuło się tam spokojnie i przyjemnie. Dlaczego jest to takie ważne?

Lata edukacji szkolnej to ogromna część życia, którą młodzi ludzie spędzają w murach szkolnych. To właśnie dlatego szkoła przyszłości musi być czymś więcej niż tylko miejscem przekazywania wiedzy. Badania PISA pokazują niepokojący trend – polscy uczniowie często czują się w szkole obco i źle. To jasny sygnał, że warto przemyśleć, po co jest szkoła w dzisiejszych czasach.